چهرۀ دیگر؛ گیاهانی که فقط در افغانستان یافت می⁯شوند

by hard 2011-02-12, 02:54

گیاه هستند که فقط در افغانستان پیدا می شوند

افغانستان نام کشوری است که برخی غربی⁯ها آن را با مأموریت نیروهای آیساف و
شماری هم با جنگ، تریاک و یا تروریسم شنیده اند. اما اکثریت این مردم نمی
دانند که این سرزمین از گیاهان و نباتات گوناگون نیز سرشار است.

داکتر
داوود رفیق پور، دانشمند افغان به همکاری انستیتوت گیاه شناسی دانشگاه
شهر بن آلمان اثری را به نشر رسانده است که در آن چهرۀ دیگر افغانستان به
تصویر کشیده شده است. این اثر تحت نام «افغانستان، رهنمای سیر علمی» یک
اطلس گیاهان است که نباتات و گیاهان متنوع این سرزمین غنی را توضیح داده
است.

اخبار
تلویزیون⁯ها در مورد افغانستان معمولاً تصویرهایی از جنگ، ترور، ویرانی و
یا هم زنان چادری پوش و مردان ریش دار سلاح به دست را نشان می⁯دهند. اما
افغانستان چهرۀ دیگری نیز دارد، سرزمینی با اراضی پهن، کوهستان ها، وادی
ها، دره ها و علفزار ها. زیبایی این کشور چندان به تصویر کشیده نشده و به
همین ترتیب از جهان حیوانات و نباتات آن نیز کمتر سخن گفته شده است. کتاب
های علمی در مورد جغرافیای طبیعی افغانستان که نیازمندی در این عرصه را رفع
کند وجود ندارد، و این یگانه کتاب جامع در این مورد به شمار می رود.

داکتر
رفیق پور می⁯گوید: «افغانستان یک کشور کوهستانی است و سلسله جبال مرتفع
خصوصیت⁯اش این است که از مناطق پایین تا قله⁯هایی شامخ و سر به فلک کشیده
کوه⁯ها مناطق مختلفه زندگی برای نباتات وجود دارد. از این خاطر در
افغانستان در هر کمربند ارتفاعی یک دنیای دیگر نباتی وجود دارد».

چهرۀ دیگر؛ گیاهانی که فقط در افغانستان یافت می⁯شوند 0,,6435165_1,00

داوود رفیق پور، دانشمند افغان

به
گفته رفیق پور، هستند نباتاتی که جز افغانستان در دیگر نقاط دنیا یافت
نمی⁯شوند: «چون مناطق زندگی نباتات در مناطق کوهستانی یا جایگاه⁯های زندگی
شان فوق العاده متنوع است از این خاطر افغانستان یک کشور بسیار غنی است از
نظر انواع نباتات. در حدود بیشتر از چهار هزار نوع نبات در افغانستان
پیدا می⁯شود و از این گیاه⁯ها 30 تا 35 درصد این گیاه⁯ها تنها و تنها در
افغانستان پیدا می⁯شود، نه جای دیگر».

داکتر
داوود رفیق پور دقیقاً می⁯داند که چه می⁯گوید. او و معلم سابق⁯اش زیگمار
بریکلی از آلمان، به همکاری انستیتوت گیاه شناسی دانشگاه بن یک رهنمای
گیاهان افغانستان را به زبان های دری و انگلیسی به چاپ رسانده اند.

رفیق
پور نخست در افغانستان در رشتۀ جیولوژی یا زمین شناسی تحصیل کرد و سپس
برای گرفتن دکترا در سال 1974 به آلمان رفت. زمانی که ارتش سرخ شوروی سابق
وارد افغانستان شد، او دیگر نتوانست به تحقیقات اش در افغانستان ادامه
بدهد. همان بود که هستۀ کار خود را در امریکای لاتین، در مناطق اندیز
متمرکز ساخت، و در آن جا شوق و علاقۀ امروزی⁯اش را دریافت.

«می⁯خواستم
که دوباره به افغانستان برای کار کردن بروم. ولی متاسفانه بعد از این که
کار دیپلوم خود را خلاص کردم، روس⁯ها به افغانستان داخل شدند و من
نتوانستم که به افغانستان برگردم. از این خاطر من ساحه فعالیت خود را به
امریکای جنوبی منتقل ساختم و زمانی که سلسله جبال اندیز در امریکای جنوبی،
در بولیویا، اکوادور، پیرو و چیلی کار می⁯کردم، دنیای نباتات آن⁯ها مرا
محو ساخت».

کار
در امریکای جنوبی به رفیق پور انرژی و انگیزه تازه⁯یی بخشید، انگیزه⁯یی
که تا هنوز در او موج می⁯زند. او زمانی که زیگمار بریکلی استاد سابق
بیولوژی خود را در کنفرانسی دوباره دید، هر دو تصمیم گرفتند برای
دانشجویان افغان کتاب رهنمای گیاهان را تهیه کنند. آن⁯ها این مفکورۀ خود
را گسترش داده و عملی ساختند.

چهرۀ دیگر؛ گیاهانی که فقط در افغانستان یافت می⁯شوند 0,,6435195_1,00

افغانستان از نظر داشتن گیاهان، کشوری غنی است

«هدف
این کتاب برای افغانستان این است که نه تنها شاگردان و محصلان از آن
استفاده کنند، بلکه وزارت زراعت، وزارت تحصیلات عالی، وزارت معارف و همچنان
وزارت اطلاعات و فرهنگ که در بسیاری ولایت⁯های افغانستان کتاب⁯خانه⁯هایی
دارد، سازمان⁯هایی که برای حفظ محیط زیست در افغانستان کار می⁯کنند، تمام
این⁯ها می⁯توانند از این کتاب برای پلان⁯گذاری مناطقی که برای حفظ محیط
زیست تشخیص داده می⁯شوند استفاده کنند».

هزینۀ
این رهنما یا اطلس را وزارت خارجۀ آلمان، موسسۀ مبادلات اکادمیک آلمان و
باغ شاهی نباتات ادینبورگ سکاتلند پرداختند. تا کنون 4300 جلد این کتاب
رهنما در کابل به دسترس دانشگاه⁯ها، وزارت خانه ها و سازمان⁯ها قرار داده
شده اند.

اما
این هنوز آغاز کار است. رهنمای گیاهان در چارچوب یک پروژۀ بزرگ به نام
«اطلس ملی افغانستان» تهیه شده است، که این اطلس در انستیتوت جغرافیۀ
دانشگاه شهر گیسن آلمان روی دست گرفته شده است. رفیق پور این اطلس را با
همکاران افغان خود تهیه می کند.

رهنمای
گیاهان گامی در روند بازسازی افغانستان به شمار می رود که به گفته رفیق
پور بیشتر از همه نسل جوان از آن مستفید می شود. «آرزوی شخصی من از چاپ این
کتاب این است که اگر امکان داشته باشد برای علمای جوان افغانستان، همین
سنگی را که ما گذاشته ایم پیش ببرند و این عنعنه را تعقیب بکنند و آن را
روز به روز غنی بسازند».

در
گذشته چنین کتابی به چاپ نرسیده است. اگر کتاب های بیشتری در زمینۀ
جغرافیای طبیعی افغانستان به نشر برسند، زمانی خواهد رسید که در اخبار
شامگاهی شاید جای موضوعات وحشت انگیز را زیبایی های طبیعت افغانستان بگیرد.

وصلت حسرت نظیمی/ صفی الله ابراهیم خیل
http://afghanlion.blogspot.com/2011/02/blog-post_12.html